Làng Gạo vào Đám tháng ba

5/11/2023 | 435

Kỷ niệm chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông, dân làng Gạo mở hội xướng ca tại Đám Hát, cứ ba năm một lần vào các năm Dần, Thân, Tỵ, Hợi. Trong hội, các bà, các chị đã hát bài ca này theo các điệu dân ca, nhất là trống quân.

Làng Gạo vào đám tháng ba

Ba năm một lệ xướng ca

Tháng hai bình tị, tháng ba rước thẩn

Trong làng bốn giáp thôn dân

Dựng kèo kéo cột ẩm ầm vui thay

Đồng tâm kéo cố một ngày

Kéo lên đình Đụn cao ngây ngất trời

Tiếng đồn đã khắp mọi nơi

Cảo Linh vào đám ngất trời là cao

Mồng năm là ngày lễ giao

Bàn trong mọi việc xôn xao tức thì

Mồng sáu làng tập lễ nghi

Sang ngày mồng bảy làng thì kén giai

Mồng bảy bước sang ngày mai

Dân đi kéo hội về mai rước thần

Rước thánh rước tổ theo chân

Ngựa xe chiêng trống ầm ẩm vui thay

Dù tàn cờ quạt gió bay

Hai kiệu bát cống cao ngây ngất trời

Nhớ năm Kỷ Hợi vừa rồi

Đờì vua nhà Lý mọi người khen thay

Ca hát tế lễ mười ngày

Dù bàn cờ quạt gió bay đỏ ngòn

Chỗ thời hàng nước hàng non

Chỗ thời chèo hát, trẻ con chơi bời

Hàng nước chúc chén đầy vơi

Đàn bà con trẻ vui chơi trong ngày

Trong đình đàn hát vui thay

Hai bên thờ tổ hương bay ngát lừng

Mười ngày tế lễ tưng bừng

Lắng nghe tiếng trống xin đừng xôn xao

Nhân dân đi lại trông vào

Nhìn trông chẳng khắc đông đào cõi tiên

Cảo Linh người rất thảo hiền

Lòng ngay thêm kính thánh hiền muôn năm

Mười bảy là ngày thi văn

Học trò gióng giả lĩnh văn vào làm

Đốc bên văn võ bách quan

Ngoài thì trống đánh râm ran cả trường

Lệ này là lệ đế vương

Khoa mục vào trường mục nhĩ đua tranh

Các cồ con gái xuân xanh

Thị thỉ một chút xứng danh người tài

Tiếng đồn đã khắp mọi nơi

Xứ Thanh kia có hai người họ Lê

Nhất nhì bảng có chữ đề

Mời vào lĩnh giải rồi về xứ Thanh

Đoạn rồi thì đến cửi canh

Ở xóm Ngõ Hát cố danh nữ tài

Cô ngồi dệt cửi dưới ao

Bốn bên trông vào mặt đỏ hồng nhan

Mắt cô còn mải trông ngang

Hai tay quẩy quàng dệt cửi sa thoi

Trống chầu đã dứt một hồi

Sa thoi mời xuống còn ngồi làm chì

Để cho cô khác vào thi

Sang ngày mười chín làng thì rước hoa

Các họ rước tổ về nhà

Dân làng rước thánh trở về thánh cung

Rước thánh thùy mị cửu trùng

Dân làng bàn tiếp việc chung đêm ngày

Dân ta mở hội mừng thay

Mừng đồng lúa tốt mừng nay được mùa

Mướt khoai, sai đỗ, xanh ngô

Chuồng đầy gia súc, chuối cau đậu buồng

Miền Đồng thì được hoa màu

Miền Chảỉ tôm cá, miền Cầu cửi canh

Mở chợ buôn bán thông hành

Miền Cuối may vá tập tành xưa nay

Nhà nông chăm chỉ cấy cầy

Cửi canh lo việc đêm ngày sớm khuya

Thơ này di tích trước kia

Nhà nông thịnh vượng, nhà vua thanh bình

Vua Trần có lệnh tuyển binh

Chống giặc Nguyên thắng, thái bình xướng ca

Ba năm một lệ làng ta

Dần Thân Tị Hợi múa ca tưng bừng

Thơ này ghi chép thành răn

Lưu truyền con cháu ngàn năm sau này.

Người đọc lại: Bùi Văn Sửu

Người sưu tẩm: Bùi Vàn Tam

Kỷ niệm chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông, dân làng Gạo mở hội xướng ca tại Đám Hát, cứ ba năm một lần vào các năm Dần, Thân, Tỵ, Hợi. Trong hội, các bà, các chị đã hát bài ca này theo các điệu dân ca, nhất là trống quân.